اگر از هر معاملهگر یا سرمایهگذار حرفهای بپرسید راز موفقیتش چیست، شاید جوابش شما را شگفتزده کند. بیشتر آنها نمیگویند «استراتژی خاصی دارم» یا «تحلیل من دقیقتر از بقیه است». پاسخ واقعی معمولاً این است: «من بلدم چطور ریسک را مدیریت کنم». در واقع، در دنیای پرنوسان بازارهای مالی از بورس گرفته تا فارکس و کریپتو کسی که مدیریت ریسک بلد نباشد، حتی با بهترین استراتژی هم محکوم به شکست است.
مدیریت ریسک یعنی شناسایی خطرات احتمالی پیش از وقوع آنها و طراحی برنامهای برای کنترل یا کاهش اثرشان. در بازارهای مالی، این مفهوم به این معناست که بدانی اگر بازار بر خلاف پیشبینی تو حرکت کرد، چقدر میتوانی ضرر کنی و چطور جلوی از دست رفتن سرمایهات را بگیری. به زبان سادهتر، مدیریت ریسک یعنی بقا در زمانی که بقیه از بازار بیرون رانده میشوند.
در بازارهای مالی، هدف فقط سود کردن نیست؛ بلکه زنده ماندن برای معاملههای بعدی است. بسیاری از تریدرها در ابتدای کار به امید سودهای سریع وارد میشوند و بهجای برنامهریزی برای کنترل ضرر، دنبال دو برابر کردن سرمایهاند. نتیجه چیست؟ چند معامله اشتباه کافی است تا تمام سود و حتی اصل سرمایهشان نابود شود. مدیریت سرمایه به شما کمک میکند تا حجم هر معامله، حد ضرر (Stop Loss) و میزان ریسکپذیری خود را بر اساس موجودیتان تنظیم کنید.
هرگز بیش از ۱ تا ۲ درصد از سرمایه خود را در یک معامله به خطر نیندازید. حتی حرفهایترین تریدرها هم اشتباه میکنند.
حد ضرر را مقدس بدانید. اگر بازار برخلاف پیشبینیات حرکت کرد، با افتخار از معامله خارج شو.
احساسات را کنترل کن. ترس و طمع دو دشمن بزرگ تریدر هستند. اگر احساسات بر تصمیمگیریات غالب شوند، مدیریت ریسک بیمعنا میشود.
تنوعبخشی (Diversification) داشته باش. تمام سرمایهات را روی یک دارایی نگذار. پخش کردن ریسک، احتمال شکست کامل را کاهش میدهد.
مدیریت روانی معامله را یاد بگیر. ذهن آرام و منضبط مهمتر از دانش فنی است.
یکی از بزرگترین خطاها این است که تریدرها بعد از چند معامله موفق، دچار اعتماد به نفس کاذب میشوند و قوانین مدیریت ریسک را زیر پا میگذارند. در این مرحله، خطرناکترین جملهای که ممکن است در ذهنشان بیاید این است: «این بار دیگه مطمئنم». درست همان لحظهای که فکر میکنی نمیتوانی اشتباه کنی، بازار به تو یادآوری میکند که چقدر کوچک هستی.
بازار رمزارزها و NFT به دلیل نوسانات شدیدش، جایی است که مدیریت ریسک اهمیت دوچندان دارد. قیمتها میتوانند در عرض چند ساعت سقوط کنند یا چند برابر شوند. برای همین همیشه باید حد ضرر مشخص، هدف واقعبینانه و سرمایهگذاری مرحلهای داشته باشی. به قول معروف، در دنیای کریپتو «نجات از ضرر» خودش یک نوع سود است.
مدیریت ریسک و سرمایه فقط یک مفهوم فنی نیست؛ یک طرز فکر است. این که همیشه احتمال اشتباه را بپذیری و به جای تمرکز بر سودهای کوتاهمدت، به بقای بلندمدت فکر کنی. تریدر حرفهای بودن یعنی بلد باشی ضررهایت را کوچک نگه داری تا وقتی فرصتهای بزرگ آمدند، هنوز در بازی باشی.